De start is gegeven, op naar de volgende etappe.

Het motto voor deze delegatie is : we gaan een tandje bijsteken en verdere vooruitgang boeken. Op 25 maart vertrekken schepen Jef Vissers, Hilt Rigouts van de dienst ontwikkelingssamenwerking, Jef Huet van de werkgroep stedenband en reporter en fotograaf van dienst samen met drie leerkrachten van Vito naar Benin. Bart Janssen van de afdeling metaal, Jo Van Hullebusch van de afdeling bouw en Bart Hollevoet werden door de uitgebreidere groep leerkrachten en directie afgevaardigd om de mogelijkheden voor samenwerking met het Centre Communale de Formation Professionnelle te onderzoeken. Jan Leemans vervoegt ons als ICT-vrijwilliger wat later. Hij zal de verdere automatisering van de dienst bevolking op zich nemen samen met een bureau uit Benin. Hilt, Jef en Jan blijven na het vertrek van de andere delegatieleden op 1 april nog wat langer om concrete opvolging te geven aan de verschillende programma's. Ook dat hebben we geleerd uit vorige bezoeken. Ter plekke concrete afspraken maken en een timing. Wij geven jullie graag het doel van de reis mee.

Registratie garandeert de rechten van kinderen.

Onze partners uit Benin waren helemaal in de ban van het Belgische bevolkingsregister als ze bij hun bezoek in 2014 een toelichting en demonstratie krijgen in Hoogstraten en Zoersel. Ze zijn dan ook zeer gemotiveerd om samen te zoeken naar hoe zij in Za-Kpota in eerste instantie de geboorteregistratie en later de registratie van  huwelijken en overlijdens kunnen verbeteren. De digitale weg lonkt. Eerst moet echter de procedure voor de papieren weg en de praktijk op punt gezet. Iedereen moet daarbij zijn verantwoordelijkheid nemen: ouders, gezondheidswerkers, chefs de villages en, in de eerste plaats, de lokale administratie en de politici.

In 2015 brachten we daarom tijdens het werkbezoek alle arrondissementssecretarissen bij elkaar om te bespreken hoe we sneller voortgang kunnen maken in de geboorteregistratie en de regularisatie van kinderen die niet zijn geregistreerd, maar een uittreksel van de geboorteakte nodig hebben om bijvoorbeeld deel te kunnen nemen aan de examens. Dat is tenslotte onze hoofddoelstelling: de grote groep jonge kinderen betere toekomstplannen geven door hen school te laten lopen. Meer dan 50 % van de bevolking in Benin is immers jonger dan 18 jaar.

Nu, in 2016, hebben we het licht op groen gezet om software aan te kopen om de bevolkingsregistratie te verbeteren. We blijven echter hameren op de eerste stap: alle kinderen die geboren worden -thuis of in de gezondheidscentra- moeten geregistreerd worden en ouders moeten de geboorteakte ophalen. Tijdens ons bezoek zitten we daarom opnieuw samen met de verantwoordelijke ambtenaren om heel concreet af te spreken hoe het beter kan. Een consultant zal enkele gerichte vormingssessies geven. Jan installeert de nodige laptops, scanners, printers en de software. We maken afspraken over het veilig opslaan en bewaren van de gegevens. Geen overbodige luxe gelet op de vele stroomonderbrekingen en andere risico's.

Van compost tot dagelijkse kost

In 2013 tijdens ons verkennend bezoek verbleven we in een ecolodge of Tata in het noorden van Benin. We maakten er kennis met een zeer eenvoudige vorm van composttoilet: een stoel met deksel en daaronder een emmer. We gebruiken zagemeel om de stoelgang en urine af te dekken. De dorpsbewoners die ingeschakeld worden in dit project van ecotoerisme leren hier menselijke uitwerpselen composteren en gebruiken bij de verbetering van de bodem voor de landbouw.

In 2014 spreken we tijdens het werkbezoek in Hoogstraten af dat we samen met Za-Kpota willen inzetten op composttoiletten in lagere scholen. We vangen daarmee meerdere vliegen in een klap. In de scholen komt sanitair en kinderen leren een toilet te gebruiken. In Benin doet het overgrote deel van de bevolking op het platteland zijn behoeften in de brousse. Dit geeft risico's op verspreiding van ziektes. Kinderen kunnen onder begeleiding van leerkrachten en vrijwilligers ook ervaring opdoen met het composteren en het gebruik van verdunde urine en compost in schooltuinen. Onlangs lazen we in de krant dat ook in Vlaanderen onderzoek gebeurt rond het gebruik van urine in de tuinbouw. De tomaten zouden alvast zoeter en roder zijn.

Dankzij de financiële steun van Pidpa Hidroplus, Vlaanderen en lokale serviceclubs zijn in verschillende arrondissementen composttoiletten geplaatst. We bekijken nu waar er verbeteringen kunnen worden aangebracht of waar het proces hapert: het gebruik, het onderhoud, de compostering, de aanleg van schooltuinen en het gebruik van de oogst.

Geen landbouw zonder scholing en vorming.

Bij ons eerste bezoek in 2013 waren we zeer verbaasd over het zeer beperkte aanbod van technisch en beroepsonderwijs en over de geringe opbrengsten van de landbouw als gevolg van de uitputting van de bodem. Als land- en tuinbouwgemeente willen we binnen de gemeentelijke bevoegdheden een bijdrage leveren aan de versterking van de lokale landbouw. Om de zeer jonge bevolking toekomstkansen te geven, willen we met lokale partners in Benin en België samenzitten om de technische opleidingen te verbeteren en te leren van elkaar. Het bezoek aan het Centre Songhai in 2015 heeft getoond dat het kan en dat wij op het vlak van agro-ecologische landbouw en gesloten kringloopcycli ook ginds wat kunnen leren. De technische en pedagogische kennis van de leerkrachten van het Vito zijn wezenlijk om een goede inschatting te kunnen maken van de mogelijkheden voor samenwerking. De analyse van de lokale situatie vormt het vertrekpunt. Dat hebben onze deskundigen in de werkgroep stedenband ons zeker bijgebracht: beter een trage en goede start dan een snelle maar valse start.

Zon, de bron voor hernieuwbare energie

Stroomonderbrekingen hier boezemen ons angst in en vragen om noodplannen. In Benin zijn ze dagelijkse realiteit voor zover er al stroom is in je dorp. In Za-Kpota hebben 47 van de 69 villages geen elektriciteit. Inzetten op kleinschalige hernieuwbare energiewinning kan met beperkte middelen. We zijn op het spoor gekomen van een Vlaamse organisatie die in Togo, Benin en Kameroen actief is. We grijpen ook de kans om "misgelopen" ontwikkelingsprojecten bij te sturen. In Za-Tanta een deelgemeente van Za-Kpota financierde een Belg zonnepanelen voor een gezondheidscentrum, een school en een wijkcentrum. Twee van de drie installaties functioneren niet meer. Een lokale medewerker van Solar zonder Grenzen maakte een bilan op van wat nodig is  om de installaties terug operationeel te maken. De gemeente, de mondiale raad, de Veiling en individuele schenkers brachten voldoende geld bij elkaar om een nieuwe start te nemen. Voor we het licht op groen zetten willen we echter afspraken maken over het afsluiten en financieren van een onderhoudscontract door de gemeente of de begunstigden. Een nieuwe investering heeft maar zin indien over het onderhoud en het opbouwen van een fonds voor nieuwe investeringen is nagedacht. Ook hier willen we als gemeente prioriteit geven aan gebouwen die  de dienstverlening aan de bevolking kunnen verbeteren.

Nieuw programma

Beide besturen gingen principieel akkoord om Hoogstraten en Za-Kpota kandidaat te stellen voor het federale programma voor ontwikkelingssamenwerking. De Belgische minister voor Ontwikkelingssamenwerking wil sterker inzetten op samenwerking. Voor alle partnerlanden moeten alle actoren die er actief zijn een gemeenschappelijke contentanalyse uitschrijven en een gemeenschappelijk strategisch kader. Zij moeten ook aangeven waar en met wie men wil samenwerken. De duurzame ontwikkelingsdoelen zullen ook daarbij een leidraad zijn. En zoals je kan zien zijn deze nu al in al onze activiteiten verweven.

Tijdens de reis proberen we dagelijks verslag uit te brengen. Je kan ons volgen op de blog.