Appelsienen en oranges

Zaterdag 22 oktober

Minder dan de helft van de appelsienen verkocht

We bezoeken de appelsienenmarkt waar vandaag weinig activiteit is. Zaterdag is de dag van de begrafenissen en in het naburig dorp zijn twee overlijdens.

De vrouwen heten ons hartelijk welkom met hun zang en dans. Celestin schetst het belang van de markt voor de producenten en de gemeente. De gestionnaire licht de werking van de markt toe in het Fon en Appolinaire vertaalt. De belangrijkste problemen zijn het gebrek aan gunstige  bewaarmogelijkheden, geen verlichting en water, onvoldoende beveiliging en bewegwijzering. De vertegenwoordigster van de revendeuses neemt ook het woord. De eerste schepen die zelf ook producent is benadrukt het belang van de samenwerking met Hoogstraten en VVSG voor de verbetering van de commercialisering van de sinaasappelen en de verhoging van de gemeentelijke inkomsten. We krijgen ook uitleg bij de verschillende taksen en de controle op de verkoop. Bij het afscheid vraagt Jef of we aanwezig kunnen zijn op de tweewekelijkse vergadering van het comité de gestion de volgende dag.

appelsienenmarkt

Een vergiftigd geschenk van de vroegere president

De verwerking van de (niet verkochte) appelsienen kan een oplossing zijn om meer te verkopen en meer controle te krijgen op de prijsvorming. Een sapfabriek lijkt dan de oplossing. We kunnen echter onze ogen niet geloven als we de weg naar de fabriek inslaan. Een groot deel van de weg is slechts een spoor tussen gras, riet en struiken van een meter hoog. De afstand tot de geasfalteerde weg is groot. De door Indiërs geleverde machines blijken nu al verouderd te zijn. De installaties blijken nooit te hebben gewerkt. Beelden zeggen meer dan woorden en het blijft zoeken naar het juiste verhaal.

Een doordacht verhaal

Boras, de directeur van Aldipe, ontvangt ons samen met zijn equipe hartelijk. Hij gaat in op het ontstaan van Aldipe en schetst de politieke context in die periode. Aldipe is een lokale ngo en werkt samen met verschillend internationale ngo's zoals DBA, USAID en Oxfam,... Zij zetten in op landbouw, duurzame ontwikkeling en gender. In Za-Kpota zijn ze vooral actief in het arrondissement Allahe. Daar hebben ze een ferme école. Net zoals in het Centre Songhai kunnen boeren daar opleiding krijgen in agro-ecologie. Op de boerderij vertrekken ze echter van de reële omstandigheden met verarmde en overwoekerde gronden. In Songhai werken ze op velden die al jaren volgens de principes van agro-ecologie worden bewerkt en een hoge productie opleveren. Beide hebben hun waarde in het leerproces.

Alle appelsienen verkocht krijgen.

Boras vertelt hoe zij in 2011 een studie hebben gemaakt van de filière d'oranges. De staat weerhoudt die filière niet langer omdat de appelsienenteelt niet over het hele land is verspreid maar zich concentreert in Za-Kpota en de Mono-Gouffo. Daar mindert de teelt aan belang.

Om de sector te versterken moet ingezet op drie domeinen: de productie en de organisatie van de producenten, de bewaring en de verwerking en tot slot de commercialisering.

Andere en betere appelsienen

De variëteit sinaasappel die in Za-Kpota wordt geteeld is Valencia. Bij de verwerking komen bepaalde smaken vrij die niet goed in de markt liggen. Bovendien zijn de aanplantingen oud en zijn de gronden verarmd. De oplossing bestaat in de teelt van nieuwe variëteiten zoals Pinap en Tango en in bemesting. Aldipe heeft een proefveld aangelegd in het forêt communautaire en past daar de principes van agroforestry toe. Helaas hebben een aantal dorpelingen de aanplanting vernield. Ze werden niet bestraft. De burgemeester vergoedde wel de onkosten. In Zogbodomey werden de dorpelingen bestraft zodat duidelijk was dat vernielingen ook in de toekomst niet zouden worden getolereerd. Aldipe dringt erop aan dat dit proefveld zou worden beveiligd en dat de gemeente haar verantwoordelijkheid hierin neemt.

De ngo heeft ook gewerkt rond de acces aux engrais of de toegang tot meststoffen. Zij werken samen met een Italiaanse universiteit om een centre de recherche op te zetten.

Kwaliteitsgarantie na oogst

De appelsienen die worden geoogst worden in grote balen vervoerd. Ze liggen in de hitte en de kwaliteit gaat snel achteruit. De niet verkochte appelsienen blijven onbewaakt achter op de markt en worden dan 's nachts gestolen. Onderzoek naar betere bewaartechnieken en transport vormt ook een uitdaging.

Verwerking van sinaasappelen

Ondanks de ligging en de verouderde installatie van de sapfabriek wil Aldipe samen met het bestuur inzetten op het verdedigen van de belangen van de producenten en het vrijwaren van de gemeentelijke inkomsten bij de privatisering van de sapfabriek. In tussentijd kan al geëxperimenteerd worden met kleinschalige verwerking zoals voor de ananas. We vragen of ook verwerking tot confituur in combinatie met mango een optie is. Door de verwerking in eigen handen te nemen zijn de producenten en verkoopsters niet eenzijdig afhankelijk van opkopers.

Prijsvorming

Nu wachten de producenten vaak met oogsten tot er een goede marktprijs kan worden afgedwongen. Een groot deel van de oogst gaat zo verloren. De devaluatie van de Nigeriaanse munt en de afscherming van de Nigeriaanse markt via de invoertaxen maken bovendien dat de Nigerianen veel minder opkopen. Aldipe wil samen met de producenten zoeken naar manieren om greep te krijgen op de prijs.

Ook deze ontmoeting wordt afgrond met een maaltijd.

Een zware regenbui volgt. De weg verandert weer voor even in een rivier. De putten in de weg worden steeds dieper. Het verkeer alsmaar chaotischer.

De hoofdweg van Bohicon is niet echt uitnodigend voor een avondwandeling! Dus sluiten we de avond onder ons tweeën af op het overdekte terras van het naburige hotel dat eigendom is van dezelfde man als het hotel waar we verblijven.

Jef & Hilt